AANPAK EN METHODE
Ons doel is te ontrafelen en te verwoorden hoe de lichamen van mensen worden beïnvloed en gevormd door een gezondheidsprobleem en door hun deelname aan een bepaalde behandeling van dit gezondheidsprobleem. Vervolgens onderzoeken we hoe patiënten zin geven aan hun leven en wereld en hoe ze dingen begrijpen via hun lichaam. Daarnaast maken we de woorden die patiënten en zorgverleners gebruiken om lichamelijkheid te beschrijven expliciet, zodat we medische professionals een vocabulaire kunnen aanbieden die hun helpt anders te communiceren over moeilijk te behandelen gezondheidsproblemen. Aangezien we nauw samenwerken met professionals in het veld is de implementatie van dit nieuwe vocabulaire een logische vervolgstap.
Om de verschillende manieren te onderzoeken waarop de lichamen van patiënten worden beïnvloed en gevormd door een gezondheidsprobleem en door hun deelname aan een bepaalde behandeling van dit gezondheidsprobleem, analyseren we hoe het lichaam wordt ervaren, gevormd en “gepresenteerd” in de praktijk. Doordat we ons focussen op performativiteit, analyseren we ook de context waarin dit plaatsvindt.
Ons onderzoek is voornamelijk kwalitatief van aard. We analyseren een mix van relevante, voornamelijk geschreven, bronnen, zoals informatiebrochures, internetsites, studieboeken, rapporten, fictieve en non-fictieve verhalen of ‘pathografieën’. We verzamelen en analyseren daarnaast verschillende soorten kwalitatieve gegevens, zoals veldwerknotities en interviewtranscripten.
Omdat het project zich richt op drie belangrijke gezondheidsproblemen – somatisch onverklaarde lichamelijke klachten (SOLK), obesitas en depressie – zal ons veldwerk worden uitgevoerd in verschillende therapeutische praktijken die deze problemen behandelen. Daarnaast zullen we verschillende bronnen bestuderen:
- Om inzicht te verkrijgen in de betekenis van lichamelijkheid bij SOLK, zullen we (a) een online etnografie van bloggers en vloggers uitvoeren over hun ervaring met SOLK; (b) een kwalitatief onderzoek uitvoeren dat gaat over mensen die lijden aan SOLK en die worden behandeld met haptotherapie of osteopathie; (c) een discourse-analyse uitvoeren van het Nederlandse ME/CVS beleid.
- Om inzicht te verkrijgen in de betekenis van lichamelijkheid bij obesitas, zullen we (a) veldwerk doen in de Nederlandse obesitaskliniek; (b) een kwalitatief onderzoek uitvoeren dat zich richt op mensen gediagnosticeerd met overgewicht of obesitas die deelnemen aan oefeningen tijdens een voorgeschreven programma; (c) een filosofische analyse uitvoeren van de betekenis van motivatie.
- Om inzicht te verkrijgen in de betekenis van lichamelijkheid bij depressie, zullen we (a) veldwerk uitvoeren tijdens hardlooptherapie voor depressiegroepen; (b) een kwalitatief onderzoek uitvoeren naar het gebruik van antidepressiva bij mensen die lijden aan een (lichte) depressie; (c) een filosofische analyse uitvoeren van de affecten en gemoedstoestanden bij depressies.
Omdat onze aanpak kwalitatief van aard is (en niet kwantitatief), beoogt ons onderzoek geen algemene kennis te verschaffen. Voor het analyseren van de kwalitatieve gegevens over de ervaringen van de lichamelijkheid van patiënten gebruiken we een interpretatieve fenomenologische analyse, waarmee we verduidelijken hoe mensen hun ervaringen begrijpen. Tijdens het analyseren van de kwalitatieve gegevens over de verschillende opvattingen van lichamelijkheid proberen we bepaalde thema’s en patronen te identificeren.
HET TEAM
Ons team bestaat uit specialisten uit de verschillende vakgebieden en uit junior onderzoekers.
Jenny Slatman
Projectleider, onderzoeker, copromotor
Ik ben hoogleraar Medical Humanities in de vakgroep Cultuurwetenschappen aan de Tilburg School of Humanities & Digital Sciences. In mijn onderzoek houd ik mij voornamelijk bezig met filosofische en antropologische analyses van de betekenis van het lichaam en lichamelijkheid in de gezondheidszorg.
Elise Doeschot
Promovendus
Ik doe mijn PhD onderzoek naar de ‘lichaamservaring bij obesitas’, als subcasus van het ‘Mind the Body’ project. Het onderzoeksproject bestaat uit twee delen. In het eerste deel zal ik de lichamelijke ervaringen van mensen die een gewichtsverliestraject volgen bij een obesitaskliniek uitdiepen. In het tweede gedeelte, zal ik deelnemen aan een leefstijlprogramma en deze bestuderen. Ik zal gebruik maken van etnografische en auto-etnografische methoden om inzicht te krijgen in de verschillende aspecten van dik zijn en obesitas en de beleving van een groot/dik lichaam.
Sanne van Driel
Promovendus
Mijn PhD onderzoek richt zich op lichamelijkheid in behandelingen van depressie. Het is een combinatie van empirisch veldonderzoek en filosofische analyse, waarin ik ‘van binnenuit’ verken hoe runningtherapie en behandeling met antidepressiva werken en hoe mensen die depressief zijn deze behandelingen ervaren. Ik heb Humanistiek (Ba) en Filosofie (Ma) gestudeerd. Daarnaast heb ik gewerkt als ‘ervaringsdeskundige’ en me verdiept in ‘Mad Studies’. Tegen deze achtergrond voer ik dit onderzoek uit, vanuit de afdeling Cultuurwetenschap aan de Universiteit Tilburg.
Sanneke de Haan
Postdoc onderzoeker, promotor
Ik ben postdoctoraal onderzoeker aan het Departement Culture Studies van de Universiteit van Tilburg. Ik ben filosoof en ik richt me met name op de filosofie van de psychiatrie. In het Mind the body project begeleid ik de PhD studenten Elise Doeschot en Irene Groenevelt. Daarnaast werk ik aan mijn onderzoeksproject ‘Is it me or my disorder?’ over relationele authenticiteit in de psychiatrie.
Annelies Kleinherenbrink
Postdoc onderzoeker
Ik ben postdoc onderzoeker bij de afdeling Cultuurwetenschappen van de Tilburg School of Humanities and Digital Sciences. Mijn onderzoek richt zich op de vraag in hoeverre ons begrip van depressie wordt beperkt door de opvatting dat ‘wij ons brein zijn’. Daarnaast verken ik welke filosofische benaderingen van belichaming ons kunnen helpen om depressie en de werking van antidepressiva beter te begrijpen.
Annelies maakt deel uit van het onderzoeksteam vanaf september 2018.
Irene Groenevelt
Promovendus
Ik ben promovendus aan het departement Cultuurwetenschappen van de Universiteit van Tilburg. In mijn onderzoek richt ik mij op lichamelijkheid in SOLK: somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke aandoeningen. Ik doe online etnografisch onderzoek, alsook etnografisch veldwerk bij de complementaire geneeswijzen haptotherapie en osteopatie, om te onderzoeken hoe SOLK patiënten betekenis geven aan hun lichamelijke klachten.